Atatürk Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Zeynep Eren, "Plastik maddelerin yakılmasıyla zehirli organik bileşikler olarak adlandırdığımız maddeler de açığa çıkıyor. Plastiğin hiç kullanılmadığı, üretilmediği bölgelerde bile anne sütünde bu bileşikler tespit edildi" dedi.
Eren, çalışmasıyla ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, Erzurum Valisi Ahmet Altıparmak önderliğinde çevre ile ilgili çalışan tüm kurum ve kuruluşları bir araya getiren "Temiz Hava Eylem Planı Komisyonu" kurulduğunu hatırlattı.
Dünyanın küresel ısınma tehdidiyle uğraşırken, ilgilenirken, karbon kaynaklarını, karbon emisyonlarını azaltmaya çalışırken, fosil kaynaklardan vazgeçmeye çalışırken, Türkiye'de hala hava kirliliği ile uğraştıklarını vurgulayan Eren, "Kömürün sebep olduğu hava kirliliği ile uğraşıyoruz. Bu sorun 1900'lü yılların başlarında batı ülkelerinde, 1980'lerde İstanbul ve Ankara'da görülen bir sorundu. Kömür fosil yakıtlar içinde en kirli olanı. Yanma sonucu atmosfere çok çeşitli kirleticileri veriyor. Bunun birçoğu da insan sağlığına ve çevreye çok zararlı maddeler. Bu en kirli yakıt olan kömürü Erzurum'da ne yazık ki kullanmaya devam ediyoruz" diye konuştu.
Eren, Erzurum'daki hava kirliliğinin azaltılması için kömüre olan bağlılıktan vazgeçilmesi gerektiğine dikkati çekerek, doğalgazın da bir fosil yakıt olduğunu ama kömüre oranla daha az karbon emisyonu ürettiğini söyledi.
Hiçbir enerji türüne bağımlı kalınmaması gerektiğini belirten Eren, "Enerji politikası her enerji türünden belli oranlarda faydalanmaktır. Dünyadaki pek çok ülke de böyle yapıyor. Hiçbir enerji türünü doğaya sıfır zararla elde edemezsiniz. Küresel iklim değişikliği ciddi bir tehdit. Erzurum'da 10 yıl önceki kar yağışlarına baktığımızda ne yazık ki aynısını göremiyoruz. Karın yağdığı günler ne yazık ki azalıyor" ifadelerini kullandı.
"İnsan sağlığı tehlikede"
Erzurum'un önceliklerinden birinin hava kirliliğinden kurtulmak olduğunu vurgulayan Eren, hava kirliliğinin insan sağlığı kadar, binaları, araçları hatta tarihi eserleri de tehdit ettiğini söyledi.
Eren, kömürün yanmasıyla atmosfere kükürtdioksitlerin salındığını anlatarak, "Kükürtdioksitler asit yağmurlarının oluşumuna neden oluyor. Azotoksitlerin de su buharıyla yoğunlaşması tarihi eserlerimize zarar veriyor. Her şeyden önce insan sağlığı tehlikede. Kömürün yanmasıyla atmosfere ciddi miktarda partikül madde de veriliyor. En inceleri akciğerin en uç noktalarına kadar yerleşiyor" şeklinde konuştu.
Bazı ülkelerin kömürü termik santrallerde yakarak elektrik enerjisine çevirdiğini, şehirlerin ısınmasını bu yöntemle sağladıklarını ifade eden Eren, kömürün şehirlerin dışında kontrollü yakılarak enerjiye çevrilmesinin hem daha ekonomik hem de daha az zararlı olacağını vurguladı.
Bireysel yakmalarda kömürün yanında çöplerin ve plastiklerin de yakıldığına dikkati çeken Eren, şunları kaydetti:
"Kömürün yakılmasıyla ortaya çıkan tehlikeleri biliyoruz ama bunun yanında çöpleri, ambalaj atıklarını yaktığımızda atmosfere daha korkunç kirleticiler veriliyor. Bunların birçoğu bugün belirlenememiş kirleticilerdir. Plastik maddelerin yakılmasıyla zehirli organik bileşikler olarak adlandırdığımız maddeler de açığa çıkıyor. Plastiğin hiç kullanılmadığı, üretilmediği bölgelerde bile anne sütünde bu bileşikler tespit edildi. Bu bileşenler rüzgarlarla ve dünyanın hareketiyle kilometrelerce sürüklenebiliyorlar ve dünyanın plastiğin hiç kullanılmadığı yerlerinde bile anne karnındaki bebekler için zehirleyici etki yaratabiliyor."
Motor yağları, plastik maddeler, akümülatör ve pillerin zaman zaman ısınmak amacıyla ya da atık bertaraf etme amaçlı yakıldığını dile getiren Eren, "Bunların yakılması son derece tehlikeli. Yakma çöplerin bertaraf yöntemi olarak bile çok az kullanılıyor, çünkü bunlar çok pahalı tesisler. Açığa çıkan gazları ve ikincil kirleticileri çok iyi kontrol etmeniz gerekiyor" diye konuştu.
Eren, hava kirliliğini önlemenin kişilerin bilinçlenmesiyle mümkün olduğunu sözlerine ekledi.
YORUMLAR